9 عامل کاهش عزت نفس نوجوانان در مدرسه / معلم در نقش کوچ

یک روز توی مدرسه راهنمایی (متوسطه اول الان) سال دوم زنگ ورزش بود. استادمون هم کنارمون داشت فوتبال بازی میکرد. این صحنه هیچ وقت یادم نمیره. یکی از بچه های تیم مقابل ما شوت محکمی زد و مستقیم رفت توی گل. اون موقع تیرک های فوتبال مون از درخت نخل بود. بنده خدا همکلاسی مون شیرجه رفت برای توپ که نتونست بگیره و صورتش هم به تیرک خورد. بخاطر پُرزدار بودن تنه درخت یه خورده صورتش زخم شد. یکی از هم تیمی هاش که بچه‌ی قلدری هم بود اومد و محکم یک مشت توی سر بنده خدا زد. دلم خیلی براش سوخت. از طرفی خودش زخمی شده بود، یه زخم دیگه هم بهش زدند.

معلم ورزش مون این صحنه رو دید و معلوم بود خودش هم خیلی ناراحت شده بود. پسرِ قلدره رو بیرون کشید و کنار خودش نگه داشت. چند دقیقه بعد سوت پایان رو زد و همه به خواسته معلم یک جا جمع شدیم. یه سؤال پرسید که اونموقع واقعا من نمیدونستم چیه. پرسید: بچه ها میدونید عزت نفس نوجوانان در مدرسه چطور ضعیف میشه؟ هر کدوم از ما یه نگاهی به هم دیگه انداختیم. انگار سؤال غیر عادی یا عجیبی پرسیده باشد. البته چندبار سرکلاس درس در مورد عزت نفس شنیده بودیم. ولی آن روز صحبت هایی کرد که اکثر ما دقت میکردیم همدیگه رو تا جای ممکن اذیت نکنیم. یادمه یه کار قشنگی هم که صورت گرفت این بود که هر هفته سر کلاس ورزش گزارشی در مورد عزت نفس به معلم مون بدیم.

9 موردی که میتواند عزت نفس نوجوانان در مدرسه را کاهش دهد.

عوامل متعددی می تواند به کاهش عزت نفس نوجوانان در مدرسه اثرگذار باشد. اگر پدر یا مادر  باشی و مدرسه را هم گذرانده باشی، موارد زیادی را هم ممکنِ تجربه کرده باشید. بچه های ما در دوران تحصیل بدون شک با موضوعات مواجح خواهند شد که عزت نفس نوجوانی آنها را تهدید کند. بسیاری از آنها به خیلی از اتفاقاتی که احتمالا به کاهش عزت نفس شون ربط مستقیم دارد، هوشیار نیستند. اینجاست که معلم در نقش کوچ و یا مدیر نقش کوچ در آموزشگاهها بسیار پررنگ تر خواهد شد.

به احتمال زیاد هر آموزشگاهی شاهد موضوعاتی خواهد که عزت نفس نوجوانان در مدرسه را کاهش میدهد. برای برقراری محیطی امن و مورد اعتماد قائدتا این موارد را باید دید، بررسی کرد و بهترین رویکرد را به آن داشت. اینجا فقط 9 موردی که میتوانست نسبت به بقیه موارد بارز باشد را نام برده‌ایم.

قلدری و رد شدن از طرف همسالان:

تجربه قلدری یا طرد شدن توسط همسالان می تواند به طور قابل توجهی بر عزت نفس نوجوان تأثیر بگذارد. برخوردهای منفی می تواند منجر به احساس بی ارزشی و انزوای اجتماعی شود. مثلا: مدام طعنه زدن، مشخره شدن و یا بی اهمیتی توسط همکلاسی ها وقتی که در جمع بدون معلم هستند. یا زمانی که در یک بازی کلاسی بهش اهمیت نمیدند و یا از طرف قلدر کلاس رد میشوند.

چالش‌های تحصیلی:

مشکلات تحصیلی یا دریافت نمرات ضعیف می‌تواند اعتماد نوجوان را نسبت به توانایی‌های فکریش تضعیف کند. درک و احساس شکست در مدرسه می تواند منجر به تصور منفی از خود شود. مثلا: عملکرد ضعیف مکرر در تست ها یا تکالیف. پایین بودن نمره در یک درسی که علاقه به آن ندارد و یا استعدادش نیست.

مقایسه منفی با همسالان:

مقایسه مداوم خودش با دانش آموزانی که موفق تر، محبوب تر یا با استعدادتر به نظر می رسند می تواند عزت نفس نوجوان را از بین ببرد. چنین مقایسه‌هایی می‌تواند باعث ایجاد احساس بی‌کفایتی و حقارت در او شود. مثالی بخواهم در این مورد بزنم اینه که: احساس حقارت به این دلیل که همکلاسیش به طور مداوم از آنها در یک درس یا موضوع خاص بهتر عمل می کند. یکی ممکن است خطش خوب باشد یا در یک رشته ورزشی عملکرد بهتری دارد.

عدم حمایت معلمان یا مربیان:

وقتی نوجوانان احساس می‌کنند از سوی معلمان حمایت نمی‌شوند یا الگوهای مثبتی ندارند، می‌تواند بر عزت نفس آنها تأثیر منفی بگذارد. وقتی تشویق یا راهنمایی نشوند، می تواند آنها را در مورد توانایی ها و پتانسیل خودشان زیر سوال ببرد. مثال: دریافت حداقل بازخورد یا انتقاد بدون راهنمایی سازنده از طرف معلم یا مدیر مدرسه

مسائلی که مربوط به تصویر بدن اوست:

نوجوانی دوران تغییرات فیزیکی است.  تصویر منفی که از  بدنش پیدا می کند می تواند به طور قابل توجهی بر عزت نفس او تأثیر بگذارد. فشارهای اجتماعی و مقایسه با استانداردهای زیبایی غیرواقعی می تواند منجر به نارضایتی و ارزش خود را پایین ببیند. مثال: اکثر آنها دوست دارند یک تصویر زیبا و ایده‌آل از بدن خود داتشه باشند. بالاخره تغییر فیزیکی در این دوران هست. وقتی احساس خودآگاهی نسبت به ظاهر خود پیدا می کنند، به دلیل نرسیدن به آرمان های اجتماعی یا نظرات منفی همسالان اثرگذار خواهد بود.

نفوذ رسانه های اجتماعی:

استفاده بیش از حد از پلتفرم های رسانه های اجتماعی می تواند به کاهش عزت نفس کمک کند. مقایسه زندگی خودشان با دیدن وضعیت زندگی برجسته دیگران در رسانه های اجتماعی می تواند احساس بی کفایتی و ترس از دست دادن یا (FOMO) ایجاد کند.  در مورد fomo  بعدا براتون توضیح خواهیم داد. مثلا: درک اینکه دیگران بر اساس پست های رسانه های اجتماعی که می بینند زندگی هیجان انگیزتری دارند. زمانی که میدانند در این برهه زمانی به آن نمیرسند، عزت نفس شان را کاهش میدهد.

عدم احساس تعلق و پذیرفته نشدن از سوی دیگران:

احساس یک فردی در اجتماع یا تجربه رد شدن از سوی گروه همسالان می تواند عزت نفس را کاهش دهد. احساس تعلق و پذیرش برای رفاه عاطفی و اعتماد به نفس نوجوان بسیار مهم است. برای این هم مثالی که میشود زد این است که:زمانی است که به طور مداوم از فعالیت ها یا گروه های اجتماعی کنار گذاشته شوند. سپس خود را طرد شده از گروهها و فعالیت ها فرض می کنند و نتیجه ای جز کاهش عزت نفس ندارد.

تضادها یا اختلالات خانوادگی:

روابط خانوادگی آشفته، مثل درگیری های مکرر یا عدم حمایت والدین، می تواند بر عزت نفس نوجوان تأثیر منفی بگذارد. محیط های ناپایدار خانه می تواند به احساس ناامنی و شک به او دست بدهد. مثال: مشاجره مداوم در محیط خانواده و حتی حل نشدن مسئله یا غفلت والدین بخاطر درگیری هایی که بین خود دارند.

فشارهای فرهنگی یا اجتماعی:

انتظارات فرهنگی یا اجتماعی مرتبط با موفقیت فردی و قومیتی، می تواند فشار بی موردی را بر نوجوانان ایجاد کند. تلاش برای برآورده کردن این انتظارات می تواند منجر به احساس بی کفایتی و کاهش احساس ارزشمندی در او شود. مثال: احساس فشار برای دنبال کردن یک مسیر شغلی خاص با وجود نبودن جزء علایق شخصی او.

شایستگی که شایسته هر نوجوانی است.

آگاهی از این عوامل برای والدین، مربیان و جوامع حمایت کننده، راهنمایی و منابعی مفید برای کمک به نوجوانان برای عبور از این چالش ها و ایجاد عزت نفس سالم بسیار مهم است. بسیاری از ما چه معلم یا مدیر باشیم و یا حتی پدرومادر، نسبت به موضوعات کاهش عزت نفس نوجوانان آگاه هستیم. اما این کافی نیست. باید بتوانیم هر علمی که داریم به آن عمل کنیم مخصوصا در آموزش فرزندان خود. ارتقاء عزت نفس هر نوجوانی منجر می شود به اینکه آن تیم موفق شود. چه جمع خانواده باشد، مدرسه باشد یا گروههای فعال. هر نوجوانی این شایستگی را دارد. بنابراین تلاش ما در اینجا و شما همین است که کمک کنیم و همراهی کنیم فرزندان مان را که به این شایستگی برسند.