کوچینگ توسعه فردی و سازمانی

یک روز که داشتم از دفتر کارم به منزل میرفتم، گفتگوی دختر نوجوانی را با مادرش شنیدم. گفتگو که چه عرض کنم، بیشتر جروبحث بود. آن هم از نوع پرخاشگری که ظاهرا جمع‌کردن موضوع داشت برایشان سخت میشد. ناخودآگاه رفتم جلو و مادر را محترمانه کشیدم کنار. البته مادر دختر نوجوان را میشناختم. دلیل های پرخاشگری نوجوانان میتواند موارد مختلفی داشته‌باشد. اما در آن لحظه‌ی متفاوت پرسیدن سؤال برایم سخت بود. به هر نحو پرسیدم. شما خودتان معلم هستید و با کلی دانش‌آموز سروکار دارید، حتما میدانید در این لحظات چگونه مدیریت کنید. بزور لبخندی زد و گفت: چند روزاست که سرکشی میکند.

بعد از گفتگوی کوتاه و توضیح مختصر خودش به موضوع پی برد. دلیل های پرخاشگری نوجوانان یکی دوتا نیست. اما میشود منبع این مشکلات را پیدا کرد. همانطور که ما والدین برای رفع نیازهای خود دست به هرکاری میزنیم، نوجوانان نیز اقدامات لازم را انجام میدهند. نوزاد هم برای رفع نیازش گریه میکند. ماشین هم برای حرکت‌کردن نیازهایش را باید برطرف کنیم. به هر حال پشت تمامی سرکشی‌ها، عصبانیت و پرخاشگری‌ها نیازی خوابیده‌است. انکه چقدر میتوانیم درک یافتن منبع نیاز باشیم به نوع یادگیری ما و خلاقیت برطرف‌کردنش بستگی دارد. در ادامه‌ی مطلب به این موضوع بیشتر میپردازیم.

دلیل اول از دلیل های پرخاشگری نوجوانان: اختلالات و آشفتگی عاطفی

همانطور که میدانید نوجوانی دوره‌ی تغییرات شدید عاطفی و نوسانات هورمونی است. برخی نیز دارای اختلالات متنوعی مانند بیش فعالی یا adhd، خلقی، سلوکی و یادگیری هستند. هر کدام از اینها ممکن است از طریق ژنتیک یا محیط به یک نوجوان وارد شده‌باشد. هر کدام نیز دارای مشخصات خاص خودشان هستند. اختلال سلوک مجموعه‌ای پایدار از رفتارهایی در کودک یا نوجوان است که به مرور زمان شکل می‌گیرد و تحول می‌یابد. معمولاً مشخصه اختلال سلوک یکی از اختلالات روانی است که در کودکی یا نوجوانی تشخیص داده‌می‌شود. این اختلال وجود یک الگوی تکراری و مداوم از رفتاری است که در آن حقوق اساسی دیگران یا مقررات زیر پا گذاشته‌می‌شود .

مشکلات اختلال سلوک به وسیله رفتارهای ضداجتماعی توصیف شده اند مانند دزدی، دروغ گویی، جنگیدن و انفجارهای خشم که این رفتارها می‌تواند مشکلات قابل توجهی برای کودکان و خانواده‌های آنان ایجاد کند و هزینه قابل توجهی را نیز به جامعه تحمیل کند. نوجوانان ایرانی ممکن است با استرس های اضافی مانند فشارهای تحصیلی، انتظارات اجتماعی و هنجارهای فرهنگی مواجه شوند. آشفتگی عاطفی مانند ناامیدی، عصبانیت و ناامنی می تواند به صورت رفتار پرخاشگرانه ظاهر شود. این اولین دلیل از دلیل های پرخاشگری نوجوانان بود.

راه حل اختلالات و آشفتگی عاطفی، همدلی، ابراز عاطفی و حمایت است.

برای نوجوانان محیطی امن و بدون قضاوت ایجاد کنید تا احساسات خود را بیان کنند. ارتباطات باز برقرار کنیم. گوش دادن فعال بین والدین و نوجوانان را رواج دهیم و تشویق کنیم. در این میان داشتن یک شبکه‌ی حمایتی و حتی ساختن این گروهی از حمایت‌ها میتواند به والدین خیلی کمک کند. از همین حالا تلاش کنید که یک شبکه حمایتی را برای خودتان ایجاد کنید. این شبکه‌ی حمایت یا گروهی پشتیان شامل دوستان، مربیان یا مشاورانی است که می‌توانند شما را راهنمایی و حمایت عاطفی کنند.

دلیل دوم: ضربات و آسیب‌های روحی، فشار همسالان و تأثیرات اجتماعی

نوجوانان اغلب تمایل شدیدی برای جا افتادن و پذیرفته شدن توسط همسالان خود دارند. اما بدلیل ضربات روحی مانند تروما احتمال برقراری ارتباط و یا افزایش عزت نفس را در آنان کاهش میدهد. چنین ضربات و آسیب‌های روحی اثر مخرب خود را هم در محیط خانه‌و هم در کنار همسالان و اجتماع نشان خواهد داد. فشار همسالان می تواند منجر به رفتار پرخاشگرانه شود، زیرا نوجوانان ممکن است احساس کنند نیاز به تطابق یا تسلط دارند.
ممکن است بدلیل اینکه نتوانند گذشته‌ی خود را یا آن ضربه را فراموش نکنند، دائم در حال کلنجاررفتن با خود باشند. نوجوانان ایرانی ممکن است با چالش‌های منحصر به فردی در ارتباط با انتظارات فرهنگی و هنجارهای اجتماعی مواجه شوند. این هم به نوعی وقتی در یک محیط نتواند خود را ابراز کند، در محیطی دیگر دچار فشار روحی شود. این فشار روحی از هر طرفی احتمال سرکشی، سردرگمی، عصبانیت یا پرخاشگری میشود.

راه حل چیه؟ ارتقای روابط مثبت با والدین و همسالان خود

نوجوان خود را به مشارکت در فعالیت‌های سازنده، مانند ورزش، هنر یا خدمات اجتماعی تشویق کنید. اجتماعی بودن جاییست که نوجوانان می‌توانند روابط سالمی ایجاد کنند. اما یک مسئله مهم را در نظر بگیرید. اگر نوجوان شما ضربات روحی و آسیبی را دارد تحمل میکند، احتمال اینکه با کوچکترین رفتار یا حرفی کنار بکشد، هست. یا حتی ممکن است برای مدت مدیدی گوشه‌گیر، کم‌حرف و یا تنهایی را انتخاب کند.
مشوق تفکر انتقادی و تصمیم‌گیری مستقل باشید، تا به نوجوانان کمک کنید در مقابل تأثیرات منفی همسالان مقاومت کنند با ترویج بحث‌ها و درک سنت‌ها و ارزش‌های ایرانی، احساس هویت فرهنگی و غرور را تقویت کنید. در این مورد هم دقیقا در این مرحله‌ی زندگی منتظر قبول یا رد پیشنهادتون باشید. والدین دقت کنند، تمامی فعالیت‌های گروهی و خانوادگی شما مزید بر علت کناره‌گیری آنها از گروه‌ها و تشدید ضربات روحی‌شان نشود. تا میتوانید الگویی مناسب برای نوجوان خود باشید.

دلیل سوم: نحوه‌ی یادگیری نوجوانان در پویایی خانواده و سبک‌های فرزندپروری

نه در آموزشگاهها، دانشگاه‌و حتی خانواده‌ها نوع و نحوه‌ی یادگیری موضوعی خاص را آموزش نمیدهند. حتی همین یادنگرفتن نیز میتواند در زمره‌ی اختلالات باشد. چون بسیاری از ما به هر موضوعی که علاقمندیم نحوه‌ی یادگیری آن را به ما نداده‌و نمیدهند. والدین همیشه بدنبال یادگیری بهترین سبک فرزندپروری هستند. اندک والدینی هستند که سبک خودشان را پیدا میکنند. حالا یک نوجوان را در یادگیری درس و مهارت خاصی ررا تصور کنید. اگر نتواند آن یادگیری که انتظار دارد را نداشته‌باشد، چه اتفاقی میافتد.

با این توضیحات فکر می کنید چه اتفاقی برای یک نوجوان میافتد. فشار مدرسه، همسالان و قیاس خود با آنها، فشار والدین و اجتماع چطور درک مطلب یک نوجوان را زیر سؤال خواهد برد. از طرفی تعارضات خانوادگی، بی‌نظمی‌ها، و شیوه‌های فرزندپروری سرسخت می تواند به پرخاشگری نوجوانان کمک کند. چرا چون فرزند ما نتوانسته‌است انتظارات والدین را برآورده سازد. این را هم اضاف کنید، خانواده‌های ایرانی حتما به دلیل انتظارات فرهنگی و شکاف نسلی با چالش‌های خاصی مواجه شوند.

راه حل: شناخت نوع یادگیری، آموزش و بکارگیری

در ابتدا ارتباط آزاد و محترمانه را در خانواده‌ی خود ترویج دهید. آزاد به این معنی که با رعایت انصاف و احترام از مشکل خود صحبت کنند. همین مشکل یادگیری فرزندان خودم هم درگیرش بودند، ولی با آموزش مناسب مشکل حل شد. نوع و نحوه‌ی یادگیری یک نوجوان فقط درس نیست. میتواند تمامی مهارت‌های مورد نیاز فردی را شامل شود. تنها فرزندان ما نیستند که به این مهارت نیاز دارند بلکه، خود ما نیز به آن نیاز داریم. در حمایت‌کردن و تشویق به فرزندان خود جهت رسیدن به یک مسیر درست کوتاهی نمی کنیم ولی ممکن است اهمال‌کاری کنیم.
بجای تشدید پرخاشگری و عصبانیت، مرزهای واضح و ثابتی را تعیین کنید. در عین حال اجازه دهید خودمختاری متناسب با سن خودشان در زمینه‌ی یادگیری داشته باشید. نوجوانان ممکن است در ابراز خود دچار نوعی خودخوری شوند و سکوت کنند. در صورت نیاز به دنبال راهنمایی حرفه‌ای یا مشاوره‌ی خانواده برای رسیدگی به منبع تعارضات خانوادگی باشید. این هم از سومین دلیل های پرخاشگری نوجوانان.

نتیجه مطلب دلیل های پرخاشگری نوجوانان

سه دلیل اصلی پرخاشگری در نوجوانان را مرور کنید: اختلالات، ضربات و آسیب‌های روحی و نداشتن شیوه‌ی درست یادگیری. برای هر کدام از این دلائل میتوان براساس شرایط فردی و خانوادگی با کاوش بیشتر به منابع دردسترس زیادی رسید. شرط اینست که اول منابع را شناسایی کنیم. بعد از شناخت بدنبال راههایی جهت برطرف کردن تعارض یا تضاد باشید. قبل از این که مشکل حادتر شود اقدام کنید. این سه دلیل را صالا دست کم نگیرید. بر اهمیت درک و پرداختن به این دلایل به منظور ارتقاء رشد سالم نوجوان خود تاکید کنید. درک به معنای حل مشکل پیش آمده‌است.