بهترین سبک تربیت فرزند چیست؟ تنها راه حل ممکن برایِ والدین

سَرم حسابی درد میکرد از اینکه چطور باید توضیح بدهم که بهترین سبک تربیت فرزند چیست؟. درد فیزیکی نبود. کارم از فشار بدنی گذشته بود. مغزم داشت سوت می کشید. چنان صدایی میداد که به وضوح می شنیدم. صدایی که با هیچ مسکنی نمیشد ازش فرار کرد. برای مدت کوتاهی چشم هایم را بستم ببینم این صدا چی میگه. فقط طیفی از صداهای درهم و برهمی بود که فضای ذهنم را اشغال کرده بودند. بناچار خودم رو روی میز دفتر کارم شُل کردم شاید یه خورده از این صداها خلاص شوم.

مدتی گذشت بیدار شدم. یه حس کرختی وجودم را گرفته بود. از آن سروصداهای قبل از لَم دادن خبری نبود. بلند شدم و با همان حس بهم ریخته و کرختی رفتم پشت میز و شروع کردم به نوشتن. یک دفعه یادم آمد که تمام آن سروصداها و کرختی تن و ذهنم از شنیده‌های یکی از والدین بود. البته چون خودم هم مدتی پیش گرفتارش بودم، بیشتر احساس، بدن و ذهنم را درگیر کرده بود. در این جور مواقع بهترین راه‌حل را در نوشتن میدانم. برای همین، رو به خودم شروع به نوشتن کردم.

بهترین سبک تربیت فرزند چیه؟

سالها پیش خودم دنبال همین جواب میگشتم که:

بهترین سبک تربیت فرزند چیه واقعاً؟ ساعت‌ها، روزها، هفته‌ها، ماها و بلکه سالها دنبال همین بودم که واقعا چه سبکی بهترین سبک تربیت فرزند میتونه باشه؟ خیلی دلم میخواست بدونم. برای همین رفتم روانشناسی خوندم و کلی کتاب‌های دیگه که شروع کردم به خوندن. ذهنم کاملا درگیر این بود و خیلی خیلی دلم میخواست بچه‌هایی که دارم به بهترین نحو تربیت بشوند. اما دریغ از یک راه‌حل درست. نه اینکه نبود، بود ولی واقعا کارساز نبود. جواب که نمیداد هیچ کار هم داشت خرابتر میشد.

تا اینکه یه روز (چندسال  پیش) رسیدم به یه چیزی که باید زودتر می فهمیدمش. اگر درک میکردم چیزهایی که نباید انجام داد، دنبال انواع و اقسام راه‌حل ها نمیرفتم. واقعا نمیرفتم. من یه جورایی دنبال درمان بودم، در صورتی که دردی نبود که بخواد درمان بشه. اگر هم بود خداییش در خودم بود نه در بچه ها. بعضی مواقع کارها که سخت میشه ما فکر میکنیم یه چیزی آن بیرون اتفاق افتاده، ولی اول از همه در درون ما یه اتفاقی افتاده‌است که خبر نداریم. باید بگردیم و پیداش کنیم.

سؤالات مهمی که باید در موردش از خودم میپرسیدم!

شروع کردم به پرسیدن اولین کلمه از این سؤال: بهترین چیه؟ از نظر من که میخوام پدر خوبی باشم واقعا بهترین یعنی چه؟ با شنیدن این کلمه چه احساسی پیدا میکنم؟ میتونم کلمه بهترین را به بهترین شکل ممکن توصیفش کنم؟ احساسم را نسبت به این توصیف بیان کنم؟ وقتی این احساس در زمان گفتن “بهترین” میاد سراغم چه فکرهایی میکنم؟

شروع میکردم برای خودم تحلیل و توصیف و کلی توجیهات مختلف که بهترین یعنی این و بهترین یعنی آن.

برای لحظه ای مکث کردم، بخودم گفتم تو از کجا میدانی کلمه”بهترین” یعنی این. شاید چیز دیگه ای باشه که من نمیدونم. ممکنه این برای من باشه، برای بچه‌ی من چی میتونه باشه؟

خلاصه سردرد گرفتم، گفتم ولش کن بابا، بهترین هر چی هست بهترینه دیگه.

بعد رفتم سراغ کلمه بعدی و همینطور بعدی…

انواع تربیت فرزند

قشنگی کار جایی بود که رسیدم به کلمه تربیت. رفتم سرچ کردم و آنچه در کتاب و فرهنگ و اینترنت بود، گشتم. به یه چیز جالبی رسیدم. درست بود که سبک‌های مختلف فرزندپروری و تربیت فرزند موجود بود ولی یک وجه مشترک در همه‌ی آنها مشهود بود.تربیت انواع و اقسام ندارد، بلکه به نحوه‌ی یادگیری ما آدم‌ها از یکدیگر است.. مثلا من از دخترم چی یاد میگیرم و دخترم از من چی یاد می‌گیرد. پسرم چه جور از من یاد میگیردو بالعکس. پس انواع و اقسام ندارد، بلکه به نحوه‌ی نگرش و درک من یا دیگری از همدیگر دارد. برام جذاب بود مخصوصا وقتی که رسیدم به این جمله و سؤال:

من به عنوان پدر یا مادر چطور از فرزندانم یاد می گیرم؟ و قشنگتر این سؤال بود: فرزند ما چطور از ما یادگیری دارد؟ دنبال چیز واضحی داشتم می گشتم، در صورتی که شکل کلمه سؤالی نبود، مفهومی بود. من باید مفهوم کلمه را یاد می گرفتم نه اینکه دنبال انواع و اقسام آن باشم. مثل این است که من بپرسم چند نوع دختر داریم؟ یا انواع پسران را نام ببرید؟ متاسفانه من دنبال چیزی بودم که وجود نداشت. چندین سال پیِ چیزی بودم که خودِ کلمه پی و بنیاد بود. به این معنی که باید به کلمه تربیت که می رسیدم باید درکم را از کلمه بهتر میکردم نه فقط خوانشش را.

ساده بود، در عین حالی که ما پیچیده‌ش کرده‌بودیم. پیچیده‌ش کردیم در عین حالی که خیلی ساده بود. مثل تمام چیزهای ساده‌ای که ما دوروبرمون داریم، اما قلمبه و سلمبش می‌کنیم.

بهترین سبک تربیت فرزند ساده‌ترین موضوع والدین میتواند باشد!

ما دنبال یک سری چیزها هستیم که از بقیه شایسته‌تر باشیم. فکر می کنیم حتما چیز خیلی مهمی هست که باید دنبالش باشیم تا از دیگران بهتر و بالاتر باشیم. سالها دنبالش می دویم، خودمان را خسته می کنیم و در آخر هم نمیشود آنچه که باید بشود. یاد بگیریم، یادگرفتن از همدیگر. منظور نه از دیگران خارج از ما، بلکه از خودِ خودمان. در خانواده، از تولد تا زمانی که با همیم، یادگیری ما تمام شدنی نیست. خیلی‌ها ممکن است بگویند شعار است. اما نه واقعا همینه، تربیت، سبک یادگیری من از فرزندم هست و فرزندم از من. من به فرزندم چه یاد میدهم. از بچه دوساله خودم چی یاد میگیرم که دفعه بعد بتوانم همان را به سبک بهترین یادش بدهم.

بنابراین اگر درکم خوب باشد، من یادگیرنده خوبی بوده ام. او نیز همینطور است که اگر خوب یادبگیرد، یادگیرنده‌ی خوبی خواهد بود. در جامعه، در تشکیل خانواده و حتی جاهایی که میخواهد اثرگذار باشد، چطور یاد میگیرد. آنجا چطور یاد میدهد. آموزش پذیر خوبیست؟ آموزش دهنده خوبی خواهد بود؟ بگوییم خوشبختانه، یا متاسفانه، بهترین سبک تربیت فرزند وجود ندارد. بلکه بسته به نوع سبک یادگیرندگی ما و فرزند ما دارد. اصلا چرا باید هر کسی برای خودش سبکی نداشته باشد؟ البته که الان هم دارند ولی نه آنچیزی که میتواند خاص باشد. درست است، میتواند خیلی ساده باشد. یادبگیر، یادبده. بده بستانی که بُرد، بُرد است. هم برای خودِ ما و بچه‌ی ما که باز هم خودِ ما میشود.

بهترین سبک تربیت فرزند شما چیست؟

آن روز که سردرد شدیدی گرفته بودم، دلیلش این بود سؤالی که پرسیده بودند، اشتباه بود. همان سؤالی که چندسال پیش، مرا دیوانه وار به هر کجایی داشت میکشاند. تا رسیدم به مفهوم یک چیز مهم. شایستگی، شایستگی و رسیدن به یک ویژگی که تمامی ندارد!! تربیت، همان نوع یادگیری هست که ما دنبالش هستیم. سبک ندارد، نوع ندارد، فقط و فقط هر چه بیشتر یاد میگیری، به شایستگی هر فردی اضاف میشود.

خوشبختانه، شایسته بودن هم انتها ندارد. این سبک و روش نیز هیچ جایی نیست جزء کوچینگ. کوچ بودن و کوچ شدن، بودنی به هر پدر و مادری میدهد که دنبال سبک فرزندپروری نیست. دنبال این خواهد بود که فرزندش چطور یاد میگیرد، به بهترین روش از او بگیرد و دوباره به او یاد بدهد. فرزندان ما دنبال بهترین سبک نیستند بلکه، ما والدین دنبالش هستیم که هیچ وقت هم به این سبک دست پیدا نخواهیم کرد. این را بدون اغراق میگویم.

اگر حوصله داری همین حالا یه سرچ توی گوگل بزن: بهترین نوع سبک تربیت فرزند ببین چند نمونه برایت بالا می آورد. تو به عنوان یک پدر یا مادر کدام را می پسندی؟ کدام روش را انتخاب میکنی؟ آیا هر کدام از این سبک ها تو را به هدفت که تربیت است می رساند؟ از طرفی به احتمال تو راهم بیشتر گیج خواهد کرد. کافیست به این نکته‌ی بسیار مهم دقت کنیم، یادگیری هردوی ما در کنار هم چطور پیش میرود.

مخلص کلام

برادر من، خواهر من، سبک تو همان نحوه‌ی یادگیری بچه‌ی تو و خودِ توست. هیچ کجا دنبال چیزی نباش که با یک نگاه ساده دوروبرت، میتوانی پیدایش کنی. ما سالها دنبال بهترین سبک تربیت فرزندیم در صورتی که نیستیم. چون دنبال چیزی هستیم که وجود خارجی ندارد. در درون ما و فرزند ماست. یک کم تحمل میخواهد و صبری که این را هم متاسفانه بدرستی یاد نگرفته‌ایم.

نمونه ساده‌ی آن، دنبال یک شبه پولدار شدن، بهترین راه پولدار شدن، سریعترین راه … هستیم. این هم همانی هست که وجود ندارد. به هر حال اگر خواهان آنی هستی که به بهترین نحو ممکن کمکت کند، یادگیری از خودت و فرزندت هست. دوست داشتی من میتونم در این زمینه به عنوان یک کوچ و همراه تو را بشنوم و از شنیده‌هایت، بازخوردهای موثری بهت بدم که در بهترین مصیر یادگیری قرار بگیرید.